Edukacja jest jednym z najważniejszych obszarów ludzkiego życia, gwarantującym indywidualny rozwój każdej jednostki, kolejnych pokoleń, a także grup społecznych i narodowych. Otwiera się na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość; bez niej nie byłby możliwy postęp cywilizacyjny, a znaczna część dziedzictwa poszłaby w zapomnienie. We współczesnej rzeczywistości kulturowej edukacja ma charakter ustawiczny – towarzyszy człowiekowi od narodzin przez całe życie. Jej zasięg wykracza poza instytucję szkoły – działania edukacyjne wypełniają wiele przestrzeni życia społecznego, mają też zróżnicowany charakter.
Proces edukacyjny dokonuje się w aktach komunikacji językowej, niejęzykowej i mieszanej. Język jest więc jednym z narzędzi edukacji, ale też i jej przedmiotem – człowiek uczy się języka rodzimego i języków obcych, rozwija świadomość językową, nabywa wiedzę o języku.
Badaniami nad edukacją, komunikacją edukacyjną, językowymi aspektami edukacji, rolą języka w procesach poznawczych, kształceniem językowym itp. zajmuje się wiele dyscyplin i subdyscyplin naukowych, m.in. pedagogika, psychologia, socjologia, psycholingwistyka, neurolingwistyka, lingwodydaktyka. Proponowana seria wydawnicza miałaby się stać miejscem spotkania różnych perspektyw naukowego oglądu tego, co dzieje się na linii JĘZYK – EDUKACJA. Interdyscyplinarność w badaniu tak złożonych struktur poznawczych, jak edukacja i język staje się dzisiaj koniecznością. Kolejne tomy serii byłyby swoistym forum wymiany myśli oraz upowszechniania dorobku i doświadczeń dyscyplin naukowych zajmujących się tą problematyką i w ten sposób integrowałyby środowisko naukowe rozproszone pomiędzy różne obszary badawcze i różne metodologie. Celem serii byłoby także zdynamizowanie interdyscyplinarnych badań naukowych sprofilowanych na dyskurs edukacyjny, edukację językową, funkcje edukacyjne języka, mechanizmy i uwarunkowania poznania za pośrednictwem języka itp. Równie ważne dla serii będzie wypracowanie naukowych podstaw dla edukacyjnojęzykowej praktyki szkolnej i pozaszkolnej, tak by mogli z nich korzystać m.in. twórcy programów nauczania, autorzy podręczników, metodycy przedmiotowi. Dzisiaj tego typu badań wyraźnie brakuje – wiele praktycznych rozwiązań edukacyjnych opiera się na nabytych doświadczeniach, przekonaniach i intuicji ich autorów.
W serii JĘZYK A EDUKACJA publikowane byłyby monografie zbiorowe i autorskie oraz tomy pokonferencyjne, których problematyka mieściłaby się w obszarze następujących zagadnień ogólnych (nie jest to lista zamknięta):
- metodologie językoznawstwa stosowanego;
- mechanizmy i uwarunkowania edukacji poprzez język i edukacji językowej – kulturowe, psychologiczne, neurologiczne, socjologiczne i inne;
- dyskurs edukacyjny (szkolny, prawny, urzędowy, religijny, w mediach, w biznesie, w internecie itd.), gatunki edukacyjne, styl dydaktyczny;
- interakcje edukacyjne, język jako narzędzie pracy nauczyciela, komunikacja edukacyjna niewerbalna;
- język jako przedmiot edukacji, glottodydaktyka, lingwodydaktyka, korelacje między uczeniem (się) języka rodzimego i języków obcych;
- badania nad świadomością językową oraz kompetencją językową, komunikacyjną, dyskursywną użytkowników języka rodzimego/obcego w różnym wieku i z różnych grup społecznych;
- standardy (poziomy) opanowania języka rodzimego i języka obcego (zakres znajomości słownictwa, kręgi tematyczne, stopień skomplikowania składni, umiejętności: mówienie, pisanie, czytanie, słuchanie, inne);
- wykorzystanie dorobku nauk o języku w edukacji i w edukacji językowej;
- językowe zagrożenia edukacji; dysfunkcje i zaburzenia mowy – przyczyny, objawy, profilaktyka, leczenie;
- język polski jako obcy, edukacja językowa na pograniczach (narodowościowych, regionalnych, społecznych, kulturowych);
- media elektroniczne w dyskursie edukacyjnym, e-edukacja.
A. Tabisz (red.), 2017, Język a Edukacja 5: Uczenie języka ojczystego w czasach ponowoczesnych, Poznan.
Piąty tom z serii wydawniczej Język a Edukacja poświęcony jest problematyce szeroko pojętej edukacji językowej w dobie ponowoczesnej, określanej mianem „wielkiej zmiany i wielkiego kryzysu”. Uczenie języka ojczystego w tak złożonej sytuacji kulturowo
-komunikacyjnej staje się niezwykle ważnym zagadnieniem, zwłaszcza że można odnieść wrażenie, iż ranga edukacji w zakresie języka polskiego ulega powolnej, lecz systematycznej degradacji. Przedstawione w tomie artykuły poruszają wiele różnorodnych zagadnień badawczych związanych z kształceniem języka w czasach ponowoczesnych, zarówno o orientacji teoretyczno-metodologicznej, jak i z zakresu praktyki dydaktycznej.
Anna Tabisz